Çiftçiler adına epey çetin geçen 2016, tarımda iflas yılı oldu. 1 Ocak’ta Rusya ile tarım ihracatı ilişkisinin kesilmesi ve yazın hayli uzun sürmesi, çiftçilerin kazançlarını olumsuz yönde etkiledi. Çukurova ve Gökova gibi Akdeniz ve Ege’nin bereketli toprakları Kasım ayında bile yağmur görmedi ve bu nedenle mahsül alınamadı. Tüm bu sebeplerden dolayı 2016 yılında ülke tarım ihtiyaçları karşılanamadı ve ihracat yerine maalesef ithalat yapıldı. Türkiye İstatistik Kurumu raporuna göre Türkiye’de tarım, gözle görülür biçimde küçüldü. Veriler ise şöyle aktarıldı: Tarım sektörü 1. ve 2. çeyreklerde %5,6, 3. çeyrekte %7,7, 4. çeyrekte ise daha da yükselerek %8’i aşkın bir oranda küçüldü.
İthalatta artış…
2016 yılı Ocak – Kasım döneminde 14,3 milyar dolarlık tarım ve gıda ürünü ithal edildi. Çiftçi-Sen raporuna göre:
Hububat: 4,7 milyon ton – Ödenen 1,1 milyar dolar
Kurubaklagil: 414 bin ton – Ödenen 342 milyon dolar
Pamuk: 793 bin ton – Ödenen 1,2 milyar dolar
Yağlı tohum: 2,9 milyon ton – Ödenen 1,3 milyar dolar
Bitkisel ham yağ: 1,3 milyon ton – Ödenen 1,4 milyar dolar
Küspe: 1,4 milyon ton – Ödenen 384 milyon dolar olmak üzere ithalata ödenen toplam para 14,3 milyar dolar oldu.
Rusya’nın tarım ihracat yasağı…
Rusya’nın 1 Ocak 2016’da yaş meyve ve sebze ürünlerine yönelik başlattığı yasak sonrası, çiftçilerin 2015 yılındaki 167 milyon dolar olan domates ihracatı 93 milyar dolarda kaldı. Domates üreticilerinin yanı sıra biber, salatalık, kabak üreticileri de olumsuz etkilendi. Ayrıca üzümde 20 milyon dolar, limonda 4 milyon 762 bin dolar, salatalıkta 3 milyon 865 bin dolarlık kayıp yaşandı. İhracat yapılamamasından dolayı çiftçilerin sadece domatesteki kayıpları 74 milyon doları buldu.
Dolar yükseldi, destekler düşürüldü!
Dolar yükselişi ile ilgili Çiftçi-Sen, raporunda şöyle belirtti:
“Tarımsal girdilerde dışa bağımlılığımız sürüyor. Doların TL karşısında her değer yükselişi tarımsal girdi fiyatlarını otomatik olarak artırıyor. 2016 yılı başında 3 lira seviyesinde olan dolar kuru günümüzde 3,8 lirayı aştı. 2015 yılı Aralık ayında litresi 3,58 lira olan mazotun fiyatı şu an 4,45 liraya dayandı. İlaç ve gübre fiyatları da benzer biçimde dövize bağlı olarak arttığı için çiftçiler zorda kaldı.”
2016 yılında tarıma 11,6 milyar lira destek verildi fakat aynı zamanda bazı destekler kaldırıldı ve birçok destek oranı düşürüldü. Çiftçi-Sen, raporunda konuya şöyle yer verdi:
– Çiftçilerin satın aldıkları 43 farklı makine ve ekipmana % 50 hibe desteğini öngören destek kaldırıldı.
– Bitkisel ve hayvansal üretim kredi üst limitleri düşürüldü.
– Gübre desteğinin ön şartı olarak uygulanan toprak analizi desteği önce kaldırıldı, sonra yeniden uygulamaya konuldu.
– Mazot ve gübre desteği birleştirildi. Bu birleştirme sonucunda bazı ürünleri yetiştiren çiftçilerimiz geçen yıla göre daha düşük destek aldı.
– Hububatta (buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi) 5 kuruş/kg olan prim desteği artırılmadı, yerinde saydı. Tane mısırda 4 kuruş/kg olan prim desteği 2 kuruşa çekildi.